De kwelling van de eindeloze zomer

KARACHI:

Een brandende zon die je verbrandt zonder enig teken van de zeebries die de identiteit van Karachi is. Voeg de heilige vastenmaand Ramazan toe die samenvalt met het hoogtepunt van de zomer en onvoldoende bewustzijn over hoe je de ondraaglijke hitte kunt verzachten. Het was het jaar 2015 toen een hittegolf het leven kostte aan bijna 900 mensen volgens officiële cijfers verzameld door de Karachi Metropolitan Corporation – het dodental overschreed de 1.500 als je de cijfers van de ziekenhuizen in de stad zou nemen. Het woord ‘hittegolf’ was pas onlangs zijn weg naar onze collectieve vocabulaires gevonden toen het hele land werd geschokt door de omvang van door hitte veroorzaakte sterfgevallen.

Fast-forward naar het jaar 2024 en we leven in het ‘nieuwe normaal’. De gemiddelde temperaturen zijn alleen maar hoger en hoger geworden, wat resulteert in steeds meer sterfgevallen elke keer dat de zomer aanbreekt. Afgezien van waarschuwingen en voorzorgsmaatregelen, is er geen duidelijke verandering opgetreden om deze hittegolven die doden te voorkomen.

“Het was vroeg in de ochtend, rond 7 uur, toen ik een telefoontje kreeg van mijn kantoor terwijl ik thuis sliep op mijn vrije dag. Mijn kantoor belde en vroeg of ik kon bevestigen of de aantallen mensen die de afgelopen 24 uur zijn overleden door de hitte, waar zijn of niet,” herinnert een gezondheidsverslaggever zich die in 2015 voor een Engelse krant werkte. Na dat telefoontje werden de daaropvolgende 15 dagen alle verslaggevers in de stad voornamelijk ingezet in de ziekenhuizen. “Ik kan de scène die ik zag toen ik de spoedeisende hulp van het Burgerziekenhuis binnenkwam niet vergeten. Hoe mensen hun geliefden binnenbrachten. Ze waren allemaal rood van de hoge temperaturen en het hevige zweten,” mijmerde hij. Velen stierven in de gangen omdat de situatie uit de hand liep. Maar sinds die rampzalige week hebben mensen, artsen, de overheid en iedereen het bewustzijn over hittegolven vergroot. Iedereen kwam erachter wat te doen als de temperaturen zo hoog oplopen.

De redenen die zulke extreme weersomstandigheden veroorzaken, zijn niet afhankelijk van slechts één aspect. Verschillende factoren hebben Pakistan en zijn grootstedelijke steden de afgelopen decennia naar deze staat gebracht, zoals vervuiling, ontbossing, verstedelijking en klimaatverandering. De concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer is toenemend door opwarming van de aarde, welke is opvoeden temperaturen overal over de hele wereld, ook in Pakistan. Hittegolven worden vaker en krachtig vanwege aan veranderingen in weerpatronen.

De snelle verstedelijking heeft geleid tot de opkomst van betonnen gebouwen en asfaltverhardingen die warmte absorberen en vasthouden. Hierdoor zijn ‘stedelijke hitte-eilanden’ ontstaan.

Wat is er veranderd?

Met het aantal levens dat verloren ging in de eerste hittegolf die het land bijna tien jaar geleden meemaakte, kwamen veel experts naar voren om verschillende oplossingen voor te stellen die ons de komende jaren op afstand konden houden. De suggesties die ze deden varieerden van het planten van meer bomen om dergelijke hittegolven op de langere termijn te voorkomen, tot kortere oplossingen zoals jezelf gehydrateerd houden, binnen blijven tijdens piekuren overdag, je hoofd bedekken als je niet naar buiten kunt en ander praktisch advies.

Maar nu Pakistan tot de top 10 landen behoort die het meest getroffen zijn door klimaatverandering, zijn de effecten nu duidelijk zichtbaar. De temperaturen in Karachi zijn gestegen tot 52° Celsius en de ooit zo betrouwbare zeebries is tot stilstand gekomen.

“In mijn 65 jaar van mijn leven heb ik nog nooit zulk weer gezien,” zei Shah Ahmed, terugdenkend aan de ondraaglijke hitte van de afgelopen twee maanden. “Vooral gedurende drie of vier dagen was het onmogelijk om het huis uit te gaan, zelfs niet om naar het werk te gaan,” zei de inwoner van Karachi die in een huis met drie slaapkamers woont met zes familieleden. “Het weer is de afgelopen twee maanden hetzelfde gebleven. Een paar dagen lijken misschien iets beter, maar dan krijgen we weer vier dagen van ondraaglijke hitte en vochtigheid. Mijn familie en ik lijken geen permanente oplossing te kunnen bedenken,” voegde hij toe.

Ahmed is gepensioneerd en ontvangt Rs32.000 aan pensioen, een mager bedrag in een tijd waarin de inflatie en de economische problemen van het land geen tekenen van afname vertonen. Om hem en zijn gezin koel te houden, liep zijn elektriciteitsrekening van de afgelopen maand hoger uit dan zijn inkomen. “We gebruiken onze airconditioning nauwelijks. Op de vier of vijf dagen dat het extreem warm was, zetten we hem aan met de timer op drie uur. We wisten hoe hoog de elektriciteitsprijzen tegenwoordig zijn. De rekening die ik vorige maand kreeg, bedroeg ongeveer Rs35.000”, klaagde hij. Om rond te komen, heeft Ahmed zichzelf aangemeld bij de taxi-app Bykea.

De senior herinnerde zich het Karachi van zijn jeugd in de jaren 70. “Het weer was zo aangenaam toen ik naar school ging. Frisse lucht en een koele zeebries zorgden ervoor dat het nooit moeilijk was om naar school te lopen. De manier waarop we allemaal onze CO2-voetafdruk in de afgelopen decennia hebben vergroot, is de reden dat de temperaturen nu zo hels hoog zijn,” zei hij.

“De overheid kan en heeft bewustzijn verspreid. Ze hebben veel campagnes gelanceerd en ze hebben zelfs meldingen uitgegeven die ons informeren over de verwachte hoge temperaturen, maar wij als samenleving hebben niets geleerd van de dodelijke hittegolf. We hebben geen essentiële rol gespeeld in het verkleinen van onze eigen CO2-voetafdruk,” klaagde Ahmed. “Nu kunnen we alleen nog maar proberen om één dag tegelijk te overleven. Ik durf niet te denken aan de komende tien of twintig jaar,” voegde hij toe.

Terwijl de hitte Ahmed aanzet tot introspectie, gelooft een andere inwoner van Karachi, Aamir Mujeeb, dat de overheid de armen wat hulp moet bieden in plaats van ze met hoge rekeningen te dumpen in deze inflatie en hete weersomstandigheden. “Iedereen heeft letterlijk geen andere keus dan elektriciteit te kopen tegen een hoger tarief en niemand doet er iets aan. De steeds toenemende inflatie maakt het al moeilijk om rond te komen en bovendien kun je bij het extreem warme weer niet eens je airconditioning of een ander koelapparaat gebruiken omdat de rekeningen omhoog zijn geschoten van Rs20.000 naar Rs50.000,” zei hij. Vorig jaar juni bedroeg Mujeebs elektriciteitsrekening ongeveer Rs20.000. Deze juni was het meer dan verdubbeld tot Rs50.000. “Als er in de afgelopen negen jaar iets is gebeurd, heeft het het alleen maar erger gemaakt voor de mensen,” zei hij.

Wat kunnen we hierna verwachten?

De probleem wordt erger in steden door het gebrek aan groene ruimte. Het natuurlijke verkoelende effect dat flora biedt, wordt verminderd wanneer bomen en ander groen worden verwijderd. Het broeikaseffect wordt verergerd door ontbossing, wat ook de hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer verhoogt. Temperaturen stijgen omdat luchtvervuiling warmte in de atmosfeer absorbeert, met name door industriële en voertuigemissies. Bovendien kan warmte worden geabsorbeerd en opnieuw worden uitgestraald door zwevende deeltjes.

“Met elk voorbijgaand jaar stijgen de temperaturen in het land naar verluidt met 1,2° Celsius en specifiek in Karachi stijgt het ergens rond de 2° Celsius,” zei weeranalist Jawad Jawaid. Volgens een studie uitgevoerd door de Universiteit van Maryland, wordt verwacht dat de jaarlijkse temperatuurstijging 3,3° Celsius zal zijn in het jaar 2080. En al deze getallen zouden niet alleen de hitte-index beïnvloeden – ze zouden ook minder regen veroorzaken en ook de winterweerpatronen beïnvloeden.

“De kern van het probleem is de oppervlaktetemperatuur van de Arabische Zee, die in de zomermaanden meestal tussen de 25° Celsius en 27° Celsius ligt. Dit jaar daalt de oppervlaktetemperatuur niet van 30° Celsius tot 32° Celsius. Dit resulteert op zijn beurt in een hoge verdamping, wat de algehele luchtvochtigheid in kustgebieden verhoogt,” legde Jawaid uit. Volgens hem zullen de temperaturen tot september min of meer hetzelfde blijven. Hij waarschuwde dat als de huidige klimaatpatronen de komende jaren aanhouden, zomertemperaturen van wel 55° Celsius tot 60° Celsius de norm zullen zijn.

Welke opties hebben we?

Voor klimaatexperts en stedenbouwkundigen is nog niet alles verloren, althans nog niet. Door de jaren heen en tot op de dag van vandaag blijven ze de overheid en stadsbesturen aansporen om groene stedelijke planningstechnieken te creëren en in de praktijk te brengen, zoals het uitbreiden van parken, daktuinen en groene gebieden. Het uitbreiden van de groene gordel en het planten van extra bomen om schaduw te bieden, kan de impact van het hitte-eiland verminderen. Het ontwerpen van structuren met energiezuinigere koelsystemen, reflecterende daken en verbeterde isolatie kan helpen om zowel de CO2-voetafdruk als onze energiekosten te verlagen.

“De directe oplossing die kan helpen om de temperatuur met een paar graden te verlagen is aanplant. Ongeacht de schaal, iedereen moet zijn steentje bijdragen,” zei weeranalist Jawaid. Hij suggereerde dat op overheidsniveau de behandeling van vervuiling en met name de behandeling van industriële vervuiling zou kunnen helpen met de directe gevolgen. “Op de langere termijn hebben we natuurlijke filters die planten zijn en die hebben we net vernietigd. In de afgelopen jaren hebben we de bomen die we hadden omgehakt.”

Jawaid promootte ook het gebruik van passieve koelmethoden, natuurlijke ventilatie en het in de praktijk brengen van effectieve waterbeheertechnieken, zoals het verzamelen van regenwater en het gebruiken van grijs water voor irrigatie. Het bouwen van kunstmatige vijvers en meren om de luchtvochtigheid te verhogen en een verkoelend effect te hebben, zei hij. “Op individueel niveau kunnen mensen ook een aantal dingen doen, zoals bewustmakingscampagnes starten op sociale media, bewustmakingsprogramma’s uitvoeren op school- en hogeschoolniveau, enz.”, zei Jawaid. Bij het bespreken van andere oplossingen die de CO2-voetafdruk kunnen verkleinen, betwijfelde hij de bruikbaarheid van suggesties zoals het gebruik van elektrische auto’s of het installeren van zonnepanelen. “Deze opties zijn niet haalbaar voor de meerderheid in een land waar veel mensen moeite hebben om rond te komen en te maken hebben met hoge inflatie.”

In plaats daarvan drongen hij en andere experts er bij de autoriteiten op aan om meer geld te investeren in schone energietechnologieën zoals wind- en zonne-energie om de uitstoot van broeikasgassen en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen. Ze promoten ook het gebruik van apparaten en koelsystemen die op zonne-energie werken, en stellen strenge wetten in om de uitstoot van auto’s en de industrie te verminderen.

Over het onderwerp groene stedelijke planning en ontwikkeling pleiten ze voor het uitvaardigen van wetten die huidige groene ruimtes beschermen en herbebossing aanmoedigen. Ze dringen ook aan op steun voor buurtprojecten om groene gebieden te behouden en bomen te planten.

Met stijgende energierekeningen en torenhoge werkloosheid en inflatie kunnen de meeste mensen in Pakistan zich geen airconditioning veroorloven. Om ervoor te zorgen dat zelfs de allerarmsten veilig kunnen blijven, stellen experts voor om gemeenschappelijke koelcentra te creëren als een plek waar mensen naartoe kunnen gaan op echt hete dagen.

De experts benadrukten dat Pakistan de effecten van de stijgende temperaturen kan verminderen en een veerkrachtiger en duurzamer milieu voor zijn bevolking kan creëren door de onderliggende oorzaken van de stijgende hitte-indexen aan te pakken en deze alternatieve oplossingen te implementeren.

Persoonlijk advies
Klimaatbewust bouwen op grote schaal en groene stadsplanning liggen buiten het bereik van gewone burgers. Hoe kunnen wij als individu onszelf veilig houden nu extreme hitte elk jaar weer voorkomt?

Experts benadrukten de noodzaak om het publiek bewust te maken van de waarde van het drinken van voldoende water, het vermijden van direct zonlicht tijdens de warmste momenten van de dag en het zich gepast kleden. Ze moedigen het gebruik van hoeden en zonnebrandcrème aan om ziektes te voorkomen die door de hitte worden veroorzaakt.